Microsofts ActiBlizzard-aankoop is een aardverschuiving van epische proporties

Activision ontstond ooit uit een pure daad van creatieve rebellie. Het bedrijf werd in 1979 opgericht door voormalige Atari-werknemers die het belachelijk vonden dat zij, als makers, niet de eer (en het geld) kregen voor hun harde werk. Atari was op dat moment de dominante macht op spelcomputergebied en behandelde de interne ontwikkelaars als loonslaven wiens namen niet op de games mochten staan. Ze waren ‘slechts’ technici, toch? En voor hen tien anderen!

Dat pikten een aantal ontwikkelaars niet, waaronder bijvoorbeeld David Crane, die onder het nieuwe Activision-label klassiekers zoals Pitfall en Ghostbusters ontwierp. Activision was een creatieve frisse wind die nieuwe makers een kans én in de schijnwerpers zette. Activision was de eerste echt onafhankelijke uitgever van games, niet gebonden aan één platform en vrij om te maken wat ze wilden, voor wie ze dat wilden.

Het is dan ook ironisch waar het bedrijf, inmiddels gefuseerd tot Activision Blizzard, nu 43 jaar later staat. Het is straks 100% eigendom van Xbox-maker Microsoft. En de giftige sfeer van racisme, seksisme en intimidatie zijn het tegenovergestelde van waar het bedrijf ooit voor wilde staan.

Vragen

Deze geschiedenis in een notendop toont meteen aan welke vragen er nu rond deze gigant hangen. Laten we beginnen met het meest belangrijke: de verziekte sfeer in het bedrijf. Een organisatie waar inmiddels al jarenlang mensen worden onderdrukt en geïntimideerd, verandert niet vanzelf in een brandschoon, fijn bedrijf. Daar is hard ingrijpen bij nodig. Dit soort negatieve sociale processen zijn namelijk niet met een opfriscursus van Human Resources te fixen. Een mailtje naar alle betrokkenen met ‘niet meer doen’ volstaat niet. We hebben het namelijk over menselijke relaties die zijn verziekt, mensen met macht die het lot van anderen bepalen. Gevoelens van frustratie, angst, wraak en onrechtvaardigheid zorgen voor een inherent negatieve werksfeer waar je zelfs als je er niet direct slachtoffer van bent, de gevolgen van ervaart.

De overname door Microsoft zou in theorie de bezem kunnen zijn die deze verziekte bende schoonveegt, als het bedrijf ook bereid is om resoluut in te grijpen in de leiderschapsstructuren. Dat zou beginnen met het verwijderen en vervangen van CEO Bobby Kotick. Een groot deel van de ellende binnen het bedrijf komt voort uit Koticks weigering om de structurele problemen echt aan te pakken, door de zich misdragende leidinggevenden te straffen of te ontslaan. Bovendien blijkt Kotick volgens onderzoek van The Wall Street Journal zelf ook één van de daders te zijn. Zo liet hij dreigementen achter op de voicemail van een medewerkster.

Voorlopig

Het is dan ook opmerkelijk dat uit eerste berichten blijkt dat Microsoft Kotick voorlopig op zijn plek laat zitten. Waarom? Het zou onderdeel kunnen zijn van de deal. Het kan ook zo zijn dat Microsoft het gigantische bedrijf niet zo één twee drie in diens eigen organisatie kan vouwen zonder de hulp van een man die al sinds 1991 bij Activison betrokken is. Het is echter zeer de vraag of Microsoft dit standpunt kan blijven innemen. De luide protesten van Activision Blizzard-werknemers maken duidelijk dat er echt veel moet veranderen. Als Microsoft profijt wil hebben van al dat talent en al die games van Activision Blizzard, zal het de organisatie gezond moeten maken voor het volledig mee kan draaien als onderdeel van het Microsoft-imperium.

Het feit dat de aankondiging van de overname nog niets zegt over Kotick en de structurele zieke sfeer, betekent dus niet dat er geen grote positieve veranderingen aanstaande zijn als het concern écht onderdeel van Microsoft is geworden. Zeker niet als je beseft dat het ook zakelijk absoluut niet goed is voor Microsoft als ze zo’n publieke beerput niet zouden schoonmaken. Het bedrijf moet ook aan zijn eigen imago denken.

En dan is er nog de onafhankelijkheid van het bedrijf. Dat was ooit het bestaansrecht van Activision. En ook Blizzard was een creatieve storm waar de makers spellen uitbrachten ‘Als Ze Klaar Waren’, op het platform van hun keuze.

Met die onafhankelijkheid is het nu gedaan. Al die games, al die merken, al die ‘Intellectual Properties’, zijn in één klap eigendom van Xbox-platformhouder Microsoft. Nou ja, voor zover de lopende contracten en deals dat toestaan. Wat betekent dat voor de consument? Wat betekent dat voor Xbox? En wat betekent dat voor Playstation?

Gefundeerd gissen

Hoewel ook daar een heleboel vragen over zijn, kunnen we voor een deel wel gefundeerd gissen naar de toekomst. We hebben namelijk al gezien wat een dergelijke overname door Microsoft betekende. Microsoft kocht namelijk het bedrijf Zenimax, de eigenaar van Bethesda. Het gevolg hiervan was vrij resoluut: alle games waarbij dat kon, werden plots exclusief voor Xbox en Windows. Alleen games waar al contracten voor liepen, zoals Deathloop, voorkwamen een algehele Xbox-exclusiviteit. Maar spellen als Starfield en The Elder Scrolls 6 zijn straks echt alleen op Microsofts spelcomputers (en pc) speelbaar.

Het is zeer denkbaar dat een groot deel van de titels uit de stal van Activision Blizzard op dezelfde manier exclusief worden. Microsoft geeft geen 68,7 miljard dollar (!!!) uit om vervolgens games te gaan maken voor het platform van hun concurrent. Dat betekent dat de kans zéér groot is dat nieuwe games in reeksen als Call of Duty, Overwatch en Diablo uiteindelijk Microsoft-games worden die niet meer op je Playstation 5, 6 of 7 speelbaar zijn. Zelfs als deze titels een boel geld zouden opleveren als multiplatformtitels (want Microsoft kan uiteraard meer exemplaren van Call of Duty verkopen als het op meerdere consoles speelbaar is), is het voor de lange termijn voor Microsoft veel aantrekkelijker om het allemaal exclusief te maken.

Ze zetten dan namelijk Xbox neer als hét platform voor al deze titels. Titels die ook nog eens op dag één speelbaar zijn via Game Pass. Deze dienst is uiteindelijk de meest lucratieve bron van inkomsten voor Microsoft, omdat het miljoenen mensen maandelijks een vast bedrag laat betalen om toegang te houden tot al die spellen. Denk je dat eens in: op dit moment zijn er al 25 miljoen mensen die maandelijks een tientje of meer automatisch laten afschrijven. Dat is jaarlijks minstens 3 miljard aan abonnementsgeld wat het bedrijf nu binnenkrijgt. En de abonnementsaantallen nemen alleen maar toe.

Cloud

Vooral aangezien Microsoft met cloud gaming een groot deel van zijn Game Pass-bibliotheek beschikbaar kan maken voor mensen die geen spelcomputer of sterke game-pc bezitten, is een sterke, exclusieve bibliotheek een potentiële geldstroom van epische proporties. Microsoft wil zijn dienst beschikbaar maken voor iedereen met een scherm en een internetverbinding. Je hoeft geen Series X of S te kopen om toch voor een tientje per maand een extreem indrukwekkende collectie games te spelen.

Voor mensen met een Xbox of game-pc is het ook steeds moeilijker om zich tegen Game Pass te verzetten. Toegang tot bijna alle games van Activision Blizzard, Zenimax plus de lossere deals met externe studio’s en uitgevers maken van Game Pass een bizar goede deal voor gamers.

Maar, en dit is het addertje onder het gras: het is wel een deal waarbij je als consument jezelf steeds afhankelijker opstelt. Games zijn niet langer je eigendom, maar een ‘dienst’. Je legt je hobby en je geld in handen van een groot bedrijf. Stemmen met je portemonnee kun je vergeten als games toch via Game Pass worden aangeboden. Massaal een spel niet spelen wat Microsoft ‘gratis’ aanbiedt via een betaalde dienst heeft toch echt minder impact op de beslissingen van de studiobazen dan daadwerkelijk een spel niet aanschaffen. Om een lang verhaal kort te maken: hoeveel stokken zitten er voor bijvoorbeeld de makers van Call of Duty achter de deur om een goed product te leveren als verkoopaantallen er niet meer toe doen?

En zelfs het idee van een ‘spelcomputer’ zou zo wel eens op de tocht kunnen komen te staan. Als iedereen met een goedkope laptop The Elder Scrolls 6 in de cloud kan spelen, is het niet ondenkbaar dat echte dedicated consoles hun bestaansrecht verliezen. Waarmee we als consument nog meer macht inleveren en innovatie op het gebied van hardware tot stilstand komt.

Hoe dan ook zijn we op een bijzonder kruispunt gekomen: Microsoft is hard op weg de grootste producent van games ter wereld te worden, met een macht die in de industrie nog nooit zo groot is geweest. Hoe ze die macht op lange termijn aanwenden is nog een enorme vraag. Wel weten we dat een markt zonder concurrentie nooit goed is voor de consument. Het is dan ook te hopen dat Sony en Nintendo op hun eigen manieren weerstand blijven bieden tegen deze dominantie. Alleen dan blijft de industrie creatief en innovatief.